Profilaktyka starzenia się skóry

Profilaktyka starzenia się skóry

 Starzenie się skóry – Skóra czyli zewnętrzna powłoka, bariera organizmu jest wdzięcznym modelem do obserwacji procesów starzenia się. Starzenie jest procesem postępującym w czasie, charakteryzującym się obniżoną odpornością na wewnętrzne i wewnętrzne bodźce biologiczne, chemiczne oraz fizyczne. Obniżona odporność polega na spowolnieniu procesów życiowych oraz przewadze procesu degradacji nad odnową. Wiek fenotypowy jest uwarunkowany kombinacją czynników genetycznych i środowiskowych. 

Powszechnie prezentowanych jest kilka mechanizmów starzenia:

• pierwszy przedstawia “teorię zaprogramowania”, która zakłada, że za starzenie odpowiedzialne są czynniki genetyczne, tzw. gerontogeny. Mutacje genów mogą być przyczyną gwałtownego starzenia się ustroju
• druga teoria zwana “scholastyczną”, proces starzenia się komórek i tkanek tłumaczy zaburzeniami biochemicznymi, których skutkiem jest uszkodzenie DNA, aminokwasów i białek.
• trzecia to – starzenie hormonalne – związane jest ze starzeniem się gruczołów wydzielania wewnętrznego.
• czwarta to – miostarzenie – odnosi się do najwcześniejszych zmian klinicznych kojarzonych ze starzeniem się skóry, czyli tworzenia się zmarszczek mimicznych. Zmarszczki te pojawiają się po 25 roku życia i związane są z kurczeniem się mięśni mimicznych twarzy.

Skóra osób starszych staje się cienka, bibułkowato pomarszczona, pokryta głębokimi bruzdami, wiotka, odwodniona, skłonna do urazów i wylewów czyli pękających naczynek. Zaburzone zostają proporcje w grubości poszczególnych warstw. Zanikają warstwy naskórka i skóry właściwej, a tkanka podskórna staje się grubsza. Wygładzeniu ulega granica naskórkowo-skórna a naskórek zaczyna się oddzielać od podłoża. Liczba sopli naskórkowych i brodawek skórnych zmniejsza się o ponad połowę, skóra właściwa ulega spłaszczeniu i częściowo zupełnie zanika.

Częściowy zanik komórek warstwy podstawnej i mniejsza częstość podziału pozostałych komórek tej warstwy zwalnia proces odbudowy powodując, że wydłużony jest czas, w jakim keratynocyt przemierza warstwy naskórka i ulega zniszczeniu. Przez to spowolnienie opóźnia się proces gojenia ran i urazów. Zjawisko to wyraźnie nasila się u kobiet po 40 rokiem życia i jest przyczyną upośledzenia odżywiania i uwodnienia naskórka. Bariera naskórkowa ulega osłabieniu z powodu obniżonej produkcji filagryny, lipidów oraz obniżonej proliferacji keranocytów.

Jednak główne zmiany powstają w skórze właściwej gdzie dominują cechy zaniku. Zmniejsza się ilość fibroblastów, melanocytów, komórek Langerhansa, następuje degradacja włókien kolagenowych i sprężystych. Występuje wówczas regres tkanki tłuszczowej, co prowadzi do powstania zmarszczek. Lipidy substancji międzykomórkowej czyli kwasy tłuszczowe i ceramidy utleniają się i proces wytwarzania naturalnego czynnika nawilżającego NMF zostaje zakłócony.

• włókna kolagenowe tracą regularny układ, ulegają fragmentowaniu
• włókna sprężyste początkowo stają się grube i tracą swoja elastyczność a następnie z upływem czasu zanikają
• do procesu starzenia dochodzi również proces glikacji kolagenu

Glikacja to niezbyt skomplikowany proces zachodzący w skórze właściwej dotyczący włókien kolagenowych oraz elastynowych. Do włókien “przyczepia się” cukier i powoli je niszczy czyli karmelizuje. Nasze białka czyli włókna kolagenu i elastyny twardnieją tracąc swoje funkcje. Kolagen zaczyna się starzeć, naciągać, pękać zaczyna być coraz bardziej rozciągnięty. Idealny “materac” który odpowiadał za napięcie i elastyczność naskórka jest zniszczony.

Zmiany w mikrokrążeniu związane z wiekiem mogą być przynajmniej częściowo spowodowane upośledzeniem sygnałów przez nerwy czuciowe. Konsekwencją wymienionych zmian jakościowych oraz ilościowych jest upośledzenie funkcji skory:

• bariery ochronnej
• termoregulacji
• zmniejszenie produkcji witaminy D
• mechanizmu i procesu gojenia

Posłoneczne starzenie się skóry – jest procesem nie do końca poznanym. Do zmian typu starzenia posłonecznego dochodzi w przebiegu:

• działania promieniowania UVB – promieniowanie to wywiera wpływ przede wszystkim na naskórek
• działanie promieniowanie UVA  – promieniowanie to wywiera wpływ przede wszystkim na skórę właściwą
• nieprawidłowych mechanizmów naprawczych keranocytów i fibroblastów
• hamowania komórek Langerhansa przez promieniowanie UV

Charakterystyczną cechą starzenia się skóry jest wpływ promieniowania UV, które powoduje tworzenie się zmian przednowotworowych i raków skóry. Proces kancerogenezy w skórze związany jest z bezpośrednim mutagennym działaniem UV, głównie UVB, chociaż UVA także może powodować mutacje DNA. Po napromieniowaniu skóry UVB ważną rolę może odgrywać kwas urokainowy.  Jest on pochodną histydyny, występuje w naskórku w formie trans i jest głównym składnikiem warstwy zrogowaciałej absorbującym UV.

Przez długi okres czasu uważano, że niekorzystny wpływ UV na skórę odpowiedzialne jest jedynie promieniowanie UVB. Dopiero pod koniec lat 90 zrozumiano, że za niekorzystne efekty działania UV związanie z fotostarzeniem oraz kancerogenezą, odpowiada głównie promieniowanie UVA. Jest ono szczególnie niebezpieczne gdyż w ciągu całego naszego życia nadmierne dawki promieniowania UVA kumulują się, a efekty tych niekorzystnych działań widoczne są dopiero po latach, kiedy są już nieodwracalne. Na promieniowanie UVA jesteśmy narażeni przez cały rok, niezależnie od pory dnia. Przed jego szkodliwymi skutkami nie chronią nas ani chmury, ani szyby okienne czy samochodowe. promieniowanie UVA penetruje skórę bardzo głęboko, aż do poziomu skóry właściwej.

Fotostarzenie się skóry jest wynikiem nadmiernej, przewlekłej ekspozycji na promieniowanie słoneczne , głównie UVA. Decydujące znaczenie w fotostarzeniu skóry ma dawka promieniowania UV, skumulowana w ciągu całego życia. Ponadto znaczenie ma fototyp skóry. 

Na działanie UVA jesteśmy również narażeni w solarium, gdzie dawka tego promieniowania jest wielokrotnie wyższa niż zawartość promieni UVA w świetle słonecznym. Podczas około 15 minut spędzonych w solarium skóra otrzymuje dawkę UVA równą otrzymanej podczas całego dnia pobytu na słońcu. 

Proces starzenia polega więc na tym, że skóra staje się sucha, mało elastyczna, wiotka, chropowata, pokryta zmarszczkami, a z wiekiem zaczynają pojawiać się przebarwienia i odbarwienia, naczyniaki, plamy soczewicowate, brodawki, łojotokowe, zmiany zastoinowe, jak również nadmierne rogowacenie naskórka.

Kiedy ograniczona jest zdolność wiązania wody w skórze właściwej, przez co gwałtownie zmniejsza się jędrność i elastyczność, mocno zauważalne są też zmiany w układzie naczyniowym. Często następuje rozszerzanie się większych naczyń, wiele naczyń ulega zanikowi, w innych dochodzi do zarastania światła lub jego zwężenia. Skutkiem tego są teleangiektazje, bladość skóry i zaburzona jest termoregulacja cieplna.

Dla utrzymania skóry w dobrej kondycji potrzebna jest jej systematyczna pielęgnacja. W celu dobrania odpowiedniej terapii gabinetowej musimy zdać się na doświadczenie i wiedzę kosmetologa, który dobierze zabiegi odpowiednie do stanu i kondycji skóry tak, aby uzyskać najlepsze efekty w możliwie szybkim czasie. Często przy skórach zadbanych, regularnie odżywianych i dobrze pielęgnowanych wystarczająca jest krótka i nieinwazyjna seria zabiegów.

W przypadku, gdy mamy do czynienia z głębokimi zmarszczkami, wiotką i silnie odwodnioną skórą najlepiej sprawdzają się zabiegi mocniejsze, głębiej działające, na różnych płaszczyznach naraz, w różnych warstwach skóry czyli najbardziej polecane są terapie łączone. Ważna jest również odpowiednia pielęgnacja skóry w domu. Nie mniej ważna jest dieta. Prawidłowe odżywianie dostarcza nam odpowiednią ilość witamin, mikro-makro elementów oraz wartościowych substancji odżywczych.

Skóra, według koncepcji dermoendokrynologicznej jest narządem wydzielania wewnętrznego. Hormony mogą być w skórze metabolizowane, aktywowane, neutralizowane, a także wydzielane. W okresie menopauzy gwałtowny spadek stężenia hormonów kobiecych czyli estrogenów i progesteronu, wiąże się z zauważalnym pogorszeniem stanu skóry i nasileniem cech starzenia się. Obserwowane wtedy zmiany zwykle zaliczane są do cech starzenia się wewnątrzpochodnego, ale niektóre wydają się zależne od spadku stężenia hormonów płciowych. Można im zapobiegać, a także w pewnym stopniu odwracać je, stosując leczenie hormonalne.

Cechy starzenia hormonalnego skóry:

• cienka, atroficzna skóra
• suchość skóry
• zmniejszenie łojotoku i poszerzenie ujść gruczołów
• pogorszenie ukrwienia i bladości skóry

Dostarczanie organizmowi ok 2 litrów wody dziennie rozprowadza substancje odżywcze po organizmie oraz dotlenia nasze komórki. W ten sposób pomagając swojej skórze uzupełniamy działania podjęte w gabinecie.

Kompleksowo zapobiegając szybkiemu pogłębianiu się zmian skórnych związanych z wiekiem możemy spowolnić procesy starzenia się skóry, jak również znacznie poprawić jej wygląd oraz kondycję na długi czas.